เอสนาวรรควรรณนาที่ 12

อรรถกถาปฐมเอสนาสูตร

พึงทราบวินิจฉัยในเอสนาวรรค. ( ปฐมเอสนาสูตรที่ 1 )
บทว่า กาเมสนา ได้แก่ การแสวงหา ค้นหา เที่ยวหา ปรารถนา
กามทั้งหลาย. บทว่า ภเวสนา ได้แก่ การแสวงหาภพทั้งหลาย. บทว่า
พฺรหฺมจริเยสนา ได้แก่ การแสวงหาพรหมจรรย์กล่าวคือมิจฉาทิฏฐิ
จบอรรถกถาปฐมเอสนาสูตรที่ 1

2. ทุติยเอสนาสูตร*

การแสวงหา 1

[300] สาวัตถีนิทาน. ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย การเเสวงหา 3 อย่าง
นี้ 3 อย่างเป็นไฉน คือ การแสวงหากาม 1 การแสวงหาภพ 1 การ
แสวงหาพรหมจรรย์ 1 ดูก่อนภิกษุทั้งหลง การแสวงหา 3 อย่างนี้แล.
[301] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ภิกษุควรเจริญอริยมรรคอันประกอบ
ด้วยองค์ 8 เพื่อรู้ยิ่งซึ่งการแสวงหา 3 อย่างนี้แล อริยมรรคอันประกอบด้วย
องค์ 8 เป็นไฉน ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ภิกษุในธรรมวินัยนี้ ย่อมเจริญ
สัมมาทิฏฐิ มีอันกําจัดราคะเป็นที่สุด มีอันกําจัดโทสะเป็นที่สุด มีอันกําจัด
โมหะเป็นที่สุด ฯลฯ ย่อมเจริญสัมมาสมาธิ มีอันกำจัดราคะเป็นที่สุด มีอัน
* ตั้งแต่สูตรที่ 2 - 8 ไม่มีอรรถกถาแก้

กําจัดโมหะเป็นที่สุด ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ภิกษุควรเจริญอริยมรรคอันประกอบ
ด้วยองค์ 8 นี้ เพื่อรู้ยิ่งซึ่งการแสวงหา 3 อย่างนี้แล.
จบทุติยเอสนาสูตรที่ 2

3. ตติยเอสนาสูตร

การแสวงหา 3

[302] สาวัตถีนิทาน. ดูก่อนภิกษุทั้งหลง การแสวงหา 3 อย่าง
นี้ 3 อย่างเป็นไฉน คือ การแสวงหากาม 1 การแสวงหาภพ 1 การแสวงหา
พรหมจรรย์ 1 ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย การแสวงหา 3 อย่างนี้แล.
[303] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ภิกษุควรเจริญอริยมรรคอันประกอบ
ด้วยองค์ 8 เพื่อรู้ยิ่งซึ่งการแสวงหา 3 อย่างนี้แล อริยมรรคอันประกอบด้วย
องค์ 8 เป็นไฉน ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ภิกษุในธรรมวินัยนี้ ย่อมเจริญ
สัมมาทิฏฐิ อันหยั่งลงสู่อมตะ มีอมตะเป็นเบื้องหน้า มีอมตะเป็นที่สุด ฯลฯ
ย่อมเจริญสัมมาสมาธิ อันหยั่งลงสู่อมตะ มีอมตะเป็นเบื้องหน้า มีอมตะเป็น
ที่สุด ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ภิกษุควรเจริญอริยมรรคอันประกอบด้วยองค์ 8 นี้
เพื่อรู้ยิ่งซึ่งการแสวงหา 3 อย่างนี้แล.
จบตติยเอสนาสูตรที่ 3